Bài vị là một trong những vật linh thiêng nhất trên bàn thờ tổ tiên. Đây được xem là nơi các linh hồn của gia tiên khi cúng bái, làm lễ. Vậy bài vị là gì và những điều cần lưu ý khi lập bài vị để không phạm phải những lỗi không đáng có trong phong thủy. Bài viết dưới đây, phong thủy Đại Nam sẽ giúp bạn tìm hiểu thêm về vấn đề này nhé!

Bài vị là gì?

Bài vị còn có tên gọi khác là long vị, được dùng để ghi tên người đã khuất trên bàn thờ gia tiên. Là một tấm thẻ bằng gỗ mỏng hoặc giấy, giữa ghi họ tên chức tước, hai bên là ngày tháng năm sinh, năm mất của người đã khuất gọi là thần chủ và có thể đặt trong cỗ khám hoặc cỗ ngai. 

Ngày nay, các bài vị bằng đồng dần thay thế các sản phẩm làm từ gỗ, giấy. Các bài vị này mang vẻ đẹp tinh xảo, bền không lo bị mối, cong, vênh, đồng thời tôn lên sự trang nghiêm cho phòng thờ. 

Những loại bài vị để thờ 

• Bài vị thờ gia tiên: 

Bài vị được dùng để ghi tên, năm sinh và cả năm mất của những người đã khuất trong gia đình. Đây là vật thờ cần thiết cho các gia đình là con trưởng hay từ đường, phòng thờ dòng họ. 

• Bài vị cửu huyền thất tổ:

Bài vị cửu huyền thất tổ nghĩa là 9 đời trong 1 thế hệ gia đình hay nói cách khác là thờ phụng tổ tiên. Vì vậy, việc thờ cúng cửu huyền thất tổ là cách để bày tỏ lòng biết ơn với tổ tiên, các bậc tiền nhân đã dạy dỗ, sinh dưỡng, cử chỉ sao cho tốt đẹp.

Bài vị gia tiên

9 đời trong cửu huyền bao gồm: 

1. Cao Tổ: ông sơ
2. Tằng tổ: ông cố
3. Tổ phụ: ông nội
4. Phụ: cha
5. Bản thân
6. Tử: con trai
7. Tôn: cháu nội
8. Tằng tôn: chắt (cháu cố)
9. Huyền tôn: chít (cháu sơ)

Thất tổ gồm:

1. Thỉ Tổ (Tỷ Khảo): thất tổ
2. Viễn Tổ (Tỷ Khảo): lục tổ
3. Tiên Tổ (Tỷ Khảo): ngũ tổ
4. Cao Tổ (Tỷ Khảo): tứ tổ
5. Tằng Tổ (Tỷ Khảo): tam tổ
6. Nội Tổ (Tỷ Khảo): nhị tổ
7. Phụ thân (Tỷ Khảo): Nhất tổ 

Ý nghĩa bài vị trên bàn thờ cúng gia tiên

Theo tín ngưỡng phương Đông, nơi thiêng nhất của ngôi nhà là bàn thờ gia tiên, là nơi chốn về ngự của thần linh. Người Việt quan niệm “trần sao âm vậy”, con cháu trong gia đình muốn có cuộc sống ấm no, đủ đầy, bình an thì bàn thờ gia tiên phải luôn tươm tất, đầy đủ. Như vậy thì những người ở trên mới phù hộ, độ trì cho dòng tộc, gia đình. 

Bài vị cũng được xem là linh hồn của những người đã khuất. Vì vậy, đây không chỉ là vật đại diện cho sự tâm linh mà còn mang ý nghĩa cao quý, tượng trưng cho sự hoài niệm, nhớ thương của con cháu với ông bà, tổ tiên.

Những nguyên tắc cơ bản khi lập bài vị thờ

Chọn chất liệu gỗ

Gỗ mít là một trong những chất liệu gỗ được chọn làm bài vị thờ. Bên cạnh đó có thể được làm bằng đồng. Đây là 2 chất liệu phù hợp với tâm linh, phong thủy. 

Lựa chọn kích thước bài vị

• Kích thước tổng thể bài vị, cung tốt (Tài Chí, Tiến Bả) cao 38cm x rộng 17cm cung tốt (Thêm Đinh, Tài Vượng); cao 41cm cung tốt (Tiến Bảo, Đinh) x rộng 18cm cung tốt (Lợi Ích), cao 61cm cung tốt (Lợi Ích, Tài Lộc) x rộng 21cm cung tốt (Đại Cát, Tiến Bảo). Bên cạnh đó, gia chủ có thể chọn kích thước khác trên lô ban nhưng phải đảm bảo tỷ lệ cân đối. 
• Trong lòng bài vị, để viết chữ rộng từ 3cm – 4cm và cao từ 13cm – 21cm.

Kích thước bài vị

Nội dung phải có trong bài vị và cách viết

Thông thường, nội dung được viết bằng chữ Hán Nôm, chiều dọc từ trên xuống và từ trái sang phải.

Hàng chính giữa của bài là nêu vai vế của người được làm bài vị như cha là Hiển Khảo, ông nội là Tổ Khảo, bà cố là Tằng Tổ, ông sơ là Cao Tổ Khảo. Tiếp đến là tước vị, họ tên bao gồm tên húy, tên chính, tên tự, tên hiệu, tên thụy (nếu có). Nếu bài vị của bà hoặc mẹ thì ghi theo tước vị của ông, cha. Sau đó, ghi họ của ông + nguyên phối (hoặc thứ nhất, kế thất, trắc thất,…) phu nhơn. 

Hàng bên trái (từ trong nhìn ra) sẽ ghi ngày tháng năm sinh của người quá cố. Hàng bên phải ghi ngày tháng năm mất. 

Cuối cùng là 3 chữ “Chi Linh Vị”, cũng có thể ghi “Thần Chủ” hoặc “Linh Vị”.

Các bài vị chỉ được lưu giữ 5 đời (ngũ đại mai thần chủ) bắt đầu từ người chủ cúng đến đời thứ 6 phải thiên di vào nhà thờ tộc họ hoặc đốt. 

Chữ viết trên bài vị thờ gia tiên

Số chữ viết trên bài vị phải chia hết cho 4 hoặc chia 4 dư 3 (không được dư 1 hoặc 2), theo cách đếm tuần tự 4 chữ: Quỷ – Khốc – Linh – Thính. Nếu người mất là nam thì chữ Linh (dư 3), là nữ thì chữ Thính (chia hết).

Vai vế trên bài vị thờ tổ tiên

Trên bài vị, vai vế của những người được thờ cúng trong dòng họ, gia đình phải được làm mới liên tục khi có một đời khác thay thế làm người chủ cúng. 

Ví dụ: A (người chủ cúng) thì A thờ cúng 4 đời (cha mẹ, ông bà nội, ông bà cố, ông bà sơ) và bài vị được lưu giữ 4 đời. Khi A mất, B (con A) là người chủ cúng thay A, A phải lập bài vị cha mẹ mới mất cho A và làm mới lại bài vị của ông bà nội (thay vì cha mẹ), ông bà cố (thay vì ông bà nội), ông bà sơ (thay vì ông bà cố). Vì vậy, không nên ghi vai vế trong bài vị gia tiên để có thể lưu giữ được 4 đời, người chủ cúng tự biết vai vế của bài đó. 

Chữ viết bài vị

Những lưu ý khi đặt bài vị thờ tổ tiên

Đặt bài vị thờ gia tiên đúng cách

Bài vị gia tiên có thể đặt riêng hoặc trong ngai thờ, trong khám. Nơi thích hợp nhất để đặt bài vị là vị trí trước nhà, tiền đường, nơi có khí lưu thông thoáng. Nếu sống ở nhà nhiều tầng thì nên đặt bài vị ở tầng cao nhất. 

Cấm kị trong cách đặt bài vị gia tiên

Tuyệt đối đặt bài vị giáp với gian bếp hoặc nhà vệ sinh. Nếu bài vị nằm trên đường đâm thẳng của lối đi thì có thể gia chủ không nhận được tài lộc, điềm may mà còn rước những tai ương, hậu quả xấu vào nhà. Gia chủ nên tránh một số điều sau đây: 

• Tránh đặt bài vị đối diện với mặt phẳng có tính phản chiếu như hồ cá, gương. Dưới chân bài vị tuyệt đối không đặt các thiết bị như tivi, máy tính, loa,…
• Tránh đặt bài vị dưới thanh xà ngang trên nóc nhà có thể tạo ra bí bách, sự nặng nề. 

Theo tín ngưỡng dân gian, gia tiên, thần linh là những vị khách quý. Vì vậy, nên ưu tiên đặt bàn thờ gia tiên trước. Nếu chung một bàn thờ thì bài vị tổ tiên phải đặt bên phải và bài vị thần linh đặt bên trái. Nếu phạm phải những điều này gia chủ có thể gánh nhiều hậu quả nghiêm trọng. 

Các mẫu bài vị đẹp nhất hiện nay

Dưới đây là một số mẫu bài vị người mới mất mà bạn có thể tham khảo: 

Bài vị cửu huyền thất tổBài vị gia tiên bằng gỗBài vị bằng đồng

Trên đây là những thông tin được phong thủy Đại Nam tổng hợp về bài vị là gì và cách viết bài vị để thờ. Mong rằng bạn đọc sẽ hiểu và vận dụng được những kiến thức chia sẻ trên vào bàn thờ tổ tiên của gia đình mình. Nếu còn bất kỳ thắc mắc nào xin liên hệ trực tiếp với chúng tôi để được giải đáp.