Theo truyền thống từ xưa đến nay của người Việt Nam. Bàn thờ đã trở thành một phong tục phổ biến trong gia đình nhằm thờ cúng tổ tiên hay thờ Phật. Có nhiều dạng bàn thờ trong đó bàn thờ tam cấp khá phổ biến và được nhiều gia chủ quan tâm về cách bày bàn thờ tam cấp. Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn cho gia chủ và các bạn đọc hiểu rõ hơn về dạng bàn thờ này.
Khái niệm bàn thờ tam cấp
Bàn thờ tam cấp là một loại bàn thờ có 3 tầng; khá bề thế và sẽ thường xuất hiện chủ yếu ở trong những nhà thờ tổ, nhà thờ họ hoặc là từ đường. “Tam cấp” là từ dùng để chỉ vai vế của các thành viên ở trong một đại gia đình. Mỗi một tầng của bàn thờ sẽ có diện tích khác nhau và khi mà càng lên cao thì diện tích sẽ càng nhỏ.
Ngày nay bàn thờ tam cấp đã có rất nhiều kiểu dáng và mẫu mã, thế nhưng chúng vẫn có chức năng và có cách thiết kế giống nhau. Theo đó, chân của bàn thờ tam cấp sẽ được chạm khắc tinh xảo cùng với những hoạ tiết truyền thống như là rồng, phượng, hoa sen… Và sẽ giúp tăng thêm vẻ đẹp của sản phẩm cũng như là mang đậm nét những nét văn hoá tâm linh của người Việt nói chung.
Bàn thờ tam cấp cũng tương tự như là các mẫu của thiết kế bàn thờ gia tiên thông thường và chúng có cấu tạo gồm:
- Mặt bàn: chính là phần mặt phẳng để có thể bày biện đồ thờ và những lễ vật cúng. Mẫu bàn thờ tam cấp sẽ khác biệt so với những mẫu bàn thờ thông thường là có phần mặt bàn được chia thành ba tầng khác nhau theo như hướng càng lên cao càng nhỏ dần.
- Yếm hay cổ: Đây chính là phần tiếp nối ở phía trên của chân bàn thờ với mặt bàn. Với phần này, các nghệ nhân sẽ thực hiện chạm khắc các loại hoa văn phong phú như ngũ phúc, tứ linh, tứ quý… để có thể tăng tính thẩm mỹ, uy nghiêm và tinh tế cho tác phẩm. Hiện nay có nhiều mẫu bàn thờ sẽ trang bị thêm giá cỗ hay là ngăn kéo ở phần yến bàn thờ để có thể giúp gia chủ tận dụng được phần diện tích để đặt nhang hương và tiền vàng.
- Chân bàn thờ: Bàn thờ tam cấp sẽ được thiết kế bao gồm 4 chân, đối với những bàn thờ có kích thước lớn hơn sẽ sử dụng 6 chân. Tất cả các chân đều có thể để trơn hoặc là sẽ được chạm khắc hoa văn tùy theo các yêu cầu của gia chủ.
Ý nghĩa sử dụng bàn thờ tam cấp
Bàn thờ tam cấp được sử dụng một cách phổ biến trong các phong tục thờ cúng tại Việt Nam. Vì những ý nghĩa mà dạng bàn thờ này mang lại. Khác với những bàn thờ thông thường khác, bàn thờ tam cấp mang một ý nghĩa đặc biệt.
Tâm linh
Xét về tâm linh bàn thờ tam cấp sẽ thể hiện cho thứ bậc cũng như các tầng lớp ở trong một gia đình. Với mỗi tầng sẽ được đặt như sau đây:
- Tầng trên cùng chính là tầng cao nhất cùng với diện tích nhỏ. Tầng này thường được sử dụng để đặt di ảnh hoặc là bài vị của tầng lớp cao nhất như là cụ, cụ tổ dòng họ.
- Tầng hai chính là nơi sẽ đặt di ảnh của ông bà trong gia đình đã khuất.
- Tầng dưới cùng sẽ có diện tích rộng hơn so là với hai tầng còn lại, đây là nơi sẽ bài trí bát hương hay còn gọi là tam cấp đặt bát hương, khay để đựng rượu, mâm quả và các vật phẩm để thờ cúng khác.
Hiện nay, loại bàn thờ tam cấp này đã được sử dụng khá phổ biến, ở trong nhiều gia đình rất ưa chuộng vì sự thuận tiện cho việc thờ cúng. Về việc bài trí cũng cần phải tuân theo quy tắc là tầng ở trên thường dùng để thờ Phật và còn lại bày đồ thờ cúng.
Phong thủy
Lựa chọn bàn thờ tam cấp có những chất liệu phù hợp, có vị trí và hướng đặt hợp lý sẽ đem lại may mắn cho gia chủ và tạo ra sự gắn kết giữa các thành viên ở trong gia đình.
Cách bày bàn thờ tam cấp chuẩn phong thủy
Cách bày trí bàn thờ đóng một phần không nhỏ để bàn thờ này được vận dụng tối đa những lợi ích mà nó mang lại. Khi đặt hay trang trí bàn thờ tam cấp, gia chủ cần phải chú ý cẩn thận cũng như nắm được cách bày trí tốt nhất.
Vị trí bàn thờ
Bàn thờ tam cấp nên đặt ở các vị trí linh thiêng trong căn nhà. Hoặc nếu như gia đình có điều kiện để một phòng riêng dành cho thờ cúng, thì hãy đặt ban thờ tại đó, còn nếu như không có không gian thờ riêng thì hãy đặt tại phòng khách hoặc là nơi yên tĩnh có ít người qua lại để không làm mất đi sự thanh tịnh và trang nghiêm của bàn thờ.
Hướng nhìn của bàn thờ tam cấp
Khi sắp xếp vị trí hướng nhìn đặt bàn thờ, bạn cần lưu ý các hướng sao cho phù hợp với tuổi của gia chủ. Các hướng tốt để đặt bàn thờ chính là Thiên Y, Phục Vị, Sinh Khí, Diên Niên. Và tránh đặt theo các hướng ngũ quỷ như Đông Bắc, hướng Tây Nam. Không nên đặt bàn thờ ở Tây Nam để nhìn hướng Đông Bắc. Không nên đặt bàn thờ ở Đông Bắc hướng nhìn ra Tây Nam và hướng Đông, Đông Nam hướng nhìn ra Tây để tránh mang đến những điều không may mắn cho căn nhà.
Những lưu ý khi bày bàn thờ tam cấp
Khi đặt bàn thờ tam cấp trong ngôi nhà cần lưu ý những điều sau:
- Nếu như bàn thờ tam cấp được đặt trong phòng khách thì cần tránh đặt ở vị trí lối đi lại vì tại đó thường sẽ rất ồn ào, có người qua lại nhiều sẽ làm mất đi tính thanh tịnh và trang nghiêm của nơi thờ cúng.
- Nên thiết kế không gian nơi thờ có ánh sáng màu vàng. Bởi màu vàng sẽ thể hiện sự ấm áp và nó sẽ hấp thu được tinh hoa của đất trời. Không nên dùng các ánh đèn trắng vì màu trắng sẽ mang đến những điều không tốt.
- Gia chủ cần lưu ý tuyệt đối không nên đặt bàn thờ ở cạnh nhà tắm, nhà vệ sinh bởi theo như phong thủy đây chính là khu vực ô uế không tốt cho việc bày trí bàn thờ tổ tiên cũng như tính chất mà bàn thờ mang lại ở trong nhà.
- Khi thi công bàn thờ bạn không nên sử dụng các loại gỗ đã qua sử dụng.
- Không đặt bàn thờ ở những nơi hút gió mạnh, ẩm ướt
- Khi đã phân chia các thứ tự các cấp ở trong gian thờ, gia chủ không nên để hai bát hương ở trên cùng một cấp.
- Khi sắp xếp bàn thờ tam cấp cần tuân thủ theo nguyên tắc: theo chiều từ cao xuống thấp, theo hướng từ trái qua phải.
- Ngoài ra, gia chủ cần lưu ý đến những vật dụng, vật phẩm được đặt lên bàn thờ như tránh đặt kính, gỗ đã qua sử dụng,…
- Cách bày lễ tam cấp cần sửa soạn cẩn thận, sạch sẽ và chuẩn chỉ
Trên đây là những chia sẻ của chúng tôi về cách bày bàn thờ tam cấp. Hy vọng với những thông tin trên có thể giúp gia chủ hiểu rõ hơn về bàn thờ tam cấp cũng như cách bày trí bàn thờ này tốt nhất để đem lại may mắn và sự gắn kết cho các thành viên trong gia đình.